Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2012

«Φώτης Κουβέλης: Τα μέτρα έχουν πόνο αλλά ταυτόχρονα και ελπίδα προοπτικής»


«Φώτης Κουβέλης: Τα μέτρα έχουν πόνο αλλά ταυτόχρονα και ελπίδα προοπτικής» Φιλελεύθερος (28/10)

Φιλελεύθερος 28/10/2012
«Στοίχημα για κυβέρνηση εθνικής ευθύνης» 

«Ενεργεί όχι με βάση τα στερεότυπα. Ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς Φώτης Κουβέλης ανήκει στην ομάδα εκείνη των πολιτικών που βάζουν το εθνικό συμφέρον πάνω από το κομματικό. Το στοίχημα σήμερα υπό τις εξαιρετικά δύσκολες δοσμένες συνθήκες είναι να πετύχει η κυβέρνηση εθνικής ευθύνης. Τονίζει ότι για το κόμμα του θα ήταν εξαιρετικά εύκολο να επιλέξει ένα ρόλο στην αντιπολίτευση. Όμως επέλεξε τον δύσκολο δρόμο της συνευθύνης, γιατί προέχει η σωτηρία της Ελλάδας και της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό, υπογραμμίζει, επέβαλλε η αριστερή ευθύνη της Δημοκρατικής Αριστεράς». 

- Αντέχει η Δημοκρατική Αριστερά τα κυβερνητικά βάρη, μια που ήταν συνηθισμένη στην ασφάλεια της αντιπολίτευσης; 
Κουβέλης: Θα μας ήταν εξαιρετικά βολικό όσο και ευρύχωρο να επιλέξουμε τη θέση της ελάσσονος αντιπολίτευσης, με το δεδομένο ότι ο ελληνικός λαός μας εμπιστεύτηκε το 6,23% του εκλογικού σώματος. Θεωρήσαμε όμως ότι εκείνο που προείχε και εξακολουθεί να προέχει, είναι η σωτηρία της χώρας και της κοινωνίας. Παρά το γεγονός ότι εμείς είχαμε καταψηφίσει και το πρώτο και το δεύτερο μνημόνιο και τους εκτελεστικούς νόμους και το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο, θεωρήσαμε ότι εκείνο που έπρεπε να κάνει η ΔΗΜΑΡ, η αριστερά της ευθύνης, είναι να στηρίξει ώστε να υπάρξει κυβέρνηση. Αλλιώς η χώρα θα είχε οδηγηθεί σε τρίτες εκλογές, δηλαδή θα είχαμε παρούσα μια πολιτική ρευστότητα με ό,τι αυτό θα σήμαινε για την εξέλιξη των πραγμάτων του τόπου, στο επίπεδο της οικονομίας, της κοινωνίας και βεβαίως και στο επίπεδο της πολιτικής ζωής. Αυτά ήταν τα στοιχεία που μας οδήγησαν στο να στηρίξουμε την κυβέρνηση και να έχουμε αυτή τη συμμετοχή με δύο υπουργούς και δύο υφυπουργούς. 

- Θα σας δούμε σύντομα αντιπρόεδρο, όπως ακούγεται ότι ζητά το Εurogroup; 
Κουβέλης: Εγώ δεν γνωρίζω να υπάρχει επιλογή της Ευρωζώνης για να υπάρξει μια κυβέρνηση στην οποία θα μετέχουν και οι αρχηγοί των δύο άλλων κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, δηλαδή της ΔΗΜΑΡ και του ΠΑΣΟΚ. Θεωρώ ότι αυτή την ώρα οποιαδήποτε συζήτηση για ανασχηματισμό, για τη συγκρότηση με διαφορετικό τρόπο του κυβερνητικού σχήματος είναι επιζήμια. Εκείνο που προέχει είναι η Ελλάδα να ανταποκριθεί σε εκείνα τα οποία προσδιορίζουν τους βασικούς στόχους και βασικός στόχος είναι να υπάρξει εκταμίευση, να ξεκινήσει η αναπτυξιακή διαδικασία προκειμένου να εισέλθει η οικονομία της χώρας σε μια άλλη πορεία, τελείως διαφορετική από εκείνη που προσδιορίστηκε με τον αρνητικό τρόπο τα προηγούμενα χρόνια. 

- Κι αυτή η εβδομάδα που διανύσαμε; 
Κουβέλης: Πράγματι ήταν μια εβδομάδα γεμάτη. Ο πολιτικός χρόνος τρέχει αλλά είναι και πολύ πυκνός, με το δεδομένο ότι υπάρχουν ακόμα εκκρεμότητες σε σχέση με τα όσα διαπραγματεύεται η κυβέρνηση με την Τρόικα. Επιλέγω να αναφερθώ στη χαρακτηριστική περίπτωση των αξιώσεων της Τρόικας για τη μεταβολή των εργασιακών σχέσεων. Αυτά τα οποία αξιώνει η Τρόικα έχουν σχέση με την κατάργηση και των εναπομεινάντων εργασιακών δικαιωμάτων. Η ΔΗΜΑΡ δεν συναινεί. Είναι γνωστή η θέση που έχω διατυπώσει και το έκανα αυτό στη βάση δύο στοιχείων. Το ένα είναι ότι η μεταβολή των εργασιακών σχέσεων με τον τρόπο που αξιώνει η Τρόικα δεν έχει καμία σχέση με το δημοσιονομικό όφελος που μπορεί κανείς να πει ότι παρεμβαίνει στην όλη συζήτηση της διαπραγμάτευσης. Το δεύτερο, είναι τα ήδη αποσαρθρωμένα εργασιακά δικαιώματα στη χώρα, επομένως καμία ανάπτυξη δεν μπορεί να στηριχθεί πάνω σε μία αποσαρθρωμένη κατάσταση εργασιακών δικαιωμάτων. Να συνυπολογίσουμε ακόμη ότι το εργασιακό κόστος έχει τη μικρότερη συμμετοχή στο συνολικό κόστος του παραγόμενου οικονομικού αποτελέσματος. Από αυτή τη θέση και με δεδομένο ότι πρέπει να κρατηθούν τα όποια εργασιακά δικαιώματα υπάρχουν, δήλωσα ότι εμείς δεν θα ψηφίσουμε αυτά που αξιώνει η Τρόικα. 

- Αυτό ήταν ένας μοχλός πίεσης για να διαφοροποιηθούν κάποια πράγματα; 
Κουβέλης: Οφείλω να σας πω ότι η θέση μας ήταν καθαρή. Δεν συνυπολόγισα τη θέση μου, σε καμία περίπτωση, σε μια διαπραγματευτική διαδικασία. Εκ των πραγμάτων, αυτή η σθεναρή στάση της ΔΗΜΑΡ για τα εργασιακά θέματα, λειτούργησε και συνεχίζουμε να δηλώνουμε με σαφήνεια και κατηγορηματικότητα ότι εμείς δεν θα δεχθούμε αυτά τα οποία αξιώνει η Τρόικα για τα εργασιακά ζητήματα. 

- Σας ακούει ο Αντώνης Σαμαράς; 
Κουβέλης: Η συνεργασία που υπάρχει μεταξύ των τριών πολιτικών αρχηγών είναι καλή. Εκείνο το οποίο συνέχει τα τρία κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση είναι η κοινή επιθυμία, όσο και η διεκδίκηση ο τόπος να φύγει από τα αδιέξοδα στα οποία βρίσκεται σήμερα. Αυτό διαμορφώνει εκ των πραγμάτων ένα καλό πλαίσιο συνεργασίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν διαφορές, ότι δεν υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, και μιλώ πάντοτε σε σχέση με τη διαπραγματευτική διαδικασία για τη διαμόρφωση του πακέτου των μέτρων αναφορικά με τα 11,5 δις που πρέπει να προκύψουν ως πολιτική απόφαση στο επίπεδο της οικονομίας. 

- Για να βρεθεί η χρυσή τομή κάποιος πρέπει να δώσει και ο άλλος να πάρει. Ποιος υποχωρεί; 
Κουβέλης: Κοιτάξτε, είμαι οπαδός της διαλεκτικής και νομίζω ότι η διαλεκτική είναι εκείνη που πάντοτε φέρνει τα αποτελέσματα. Επαναλαμβάνω, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και διαφορετικές προσεγγίσεις. Η κοινή μας δέσμευση να πετύχει αυτή η κυβέρνηση εθνικής ευθύνης είναι το στοιχείο που συνέχει, έχει τον κρίσιμο συνεκτικό ιστό για τη λειτουργία της κυβέρνησης. 

- Είναι έκπληξη για σας ο Αντώνης Σαμαράς, είδατε μια μεταστροφή τώρα που έγινε πρωθυπουργός, διότι παλιά του ασκούσατε έντονη κριτική; 
Κουβέλης: Οφείλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής. Ο Αντώνης Σαμαράς έχει μια άλλη πολιτική λειτουργία ως πρωθυπουργός από εκείνη που τον προσδιόριζε τα προηγούμενα χρόνια από τις διάφορες θέσεις που κατείχε. Η πολιτική του είναι μια πολιτική ευθύνης, συνευθύνης. 

- Σας τηλεφωνά κάθε μέρα και ζητά σε κάθε βήμα τη γνώμη σας; 
Κουβέλης: Έχουμε τηλεφωνικές επικοινωνίες και το πρωί και το μεσημέρι και βραδινές ώρες, κάποια φορά και μετά το μεσονύχτιο. Σας είπα πιο πριν ότι ο πολιτικός χρόνος είναι πολύ πυκνός και εξαιρετικά γρήγορος κι έντονος, η επικοινωνία των πολιτικών αρχηγών είναι αναγκαία. 

- Οι βουλευτές θα ψηφίσουν αυτό που θα κατατεθεί στη Βουλή, διότι ακούγεται ότι κάποιοι δεν θα ακολουθήσουν τις αποφάσεις των ηγεσιών τους; 
Κουβέλης: Δεν αποκλείω να υπάρξουν διαφοροποιημένες στάσεις από κάποιους βουλευτές. Εκείνο όμως που μπορώ να σας πω είναι ότι σε μια πολύ πρόσφατη συνεδρία της Κεντρικής Επιτροπής της ΔΗΜΑΡ, που είναι το υψηλότερο όργανο μετά το συνέδριο, με ποσοστό 80% η Κεντρική Επιτροπή επιβεβαίωσε τις επιλογές της και για την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη, αλλά και ενέκρινε όλες τις πολιτικές αποφάσεις που μέχρι εκείνη την ώρα είχαν ληφθεί. Όλες οι οργανώσεις της ΔΗΜΑΡ, όλος ο κόσμος της, παρά το γεγονός ότι δέχεται πιέσεις από την κοινωνία, εμμένει με σταθερότητα στην κεντρική πολιτική μας επιλογή. Εκείνο που κυριαρχεί είναι η χώρα να παραμείνει στην Ευρωζώνη, να μην επιστρέψει στη δραχμή, με επίγνωση του επαχθούς των μέτρων, για να δρομολογηθούν νέες πολιτικές που θα οδηγήσουν την Ελλάδα σε διέξοδο. 

- Αν πάρει αυτή τη δόση κλειδώνει την παρουσία της στο ευρώ; 
Κουβέλης: Αναμφισβήτητα ναι, αλλά δεν αρκεί μόνο αυτό, είναι πολλά που πρέπει να γίνουν και στο εσωτερικό της χώρας. Για παράδειγμα υπάρχει μεγάλη ανάγκη, ανεξαρτήτως από τις υποχρεώσεις που η χώρα έχει αναλάβει με το μνημόνιο, να γίνουν μεταρρυθμίσεις. Δεν μπορεί η δομή του κράτους να παραμένει ως έχει. Ένα κράτος που δομήθηκε υπερτροφικά, ένα κράτος το οποίο σε πάρα πολλές περιπτώσεις δημιούργησε πελατειακές σχέσεις, ένα κράτος το οποίο πρέπει να εξορθολογιστεί στα πολλαπλά του επίπεδα και όχι μόνο στο επίπεδο της κεντρικής του διοίκησης αλλά και σε άλλες λειτουργίες και βεβαίως πάντοτε με σταθερή και αταλάντευτη αναφορά, ότι οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν να έχουν μπροστά τους την προστασία των ασθενέστερων στρωμάτων αυτού του τόπου. Διότι μέσα από την πολιτική που ασκήθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια, εκτός από τα αδιέξοδα της οικονομίας, τα οποία καταγράφονται με ένα δραματικό τρόπο, είχαμε και το μεγάλο τεμαχισμό της ελληνικής κοινωνίας, είναι η κοινωνία με τις μεγαλύτερες ανισότητες. Το 35% και άνω του ελληνικού λαού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και έχουμε και μια μεσαία τάξη η οποία πιέζεται προς τα κάτω και υπάρχει κι ο καταλυτικός αριθμός που είναι γεμάτος ανθρώπινο πόνο, η ανεργία που καλπάζει πάνω από το 25%. 

Μακριά από αγκυλώσεις και εφησυχασμούς 

- Πώς βλέπετε σήμερα την Κύπρο, η οποία δίνει τη δική της μάχη με την Τρόικα; 
Κουβέλης: Για την Κύπρο το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι ο ίδιος ο αδελφός κυπριακός λαός ας αποφασίσει ποια πολιτική πρέπει να ασκηθεί. Είναι δική του υπόθεση. Εκείνο που μπορώ να ευχηθώ είναι να προχωρήσει μπροστά, μακριά από αγκυλώσεις και εφησυχασμούς του παρελθόντος. Τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά για την Ελλάδα και για την Κύπρο και για τις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, θα σας έλεγα συνολικότερα και για την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. 

-Η οποία... 
Κουβέλης: …δοκιμάζεται. Ή θα προχωρήσει μπροστά η Ε.Ε. υπηρετώντας την επί της ουσίας πολιτική της ενοποίησης, με αναμφισβήτητο μέγεθος και την οικονομική της διακυβέρνηση. Ή θα τροφοδοτήσει φυγόκεντρες τάσεις. 

-Τι διαισθάνεστε ότι θα γίνει; 
Κουβέλης: Έχω την αισιοδοξία η Ε.Ε. θα κινηθεί προς τα μπροστά, όχι ως διαδικασία εξόδου φυγής, αλλά ως μια διαδικασία που θα προωθήσει την πολιτική της επί της ουσίας ενοποίηση. Κάθε καθυστέρηση είναι σε βάρος της αντιμετώπισης των προβλημάτων όχι μόνο του ευρωπαϊκού νότου αλλά ολόκληρης της Ευρώπης, πολύ δε περισσότερο όταν η Ευρώπη πρέπει να συνυπολογίσει το πρόσθετο δεδομένο, ότι είναι πολλές οι νέες αναδυόμενες χώρες και αυτό διαμορφώνει καινούργιες συνθήκες στο επίπεδο της ισορροπίας της παγκόσμιας οικονομίας. 

-Η Κίνα; 
Κουβέλης: Ναι, και η Ινδία. 

- Η πηγή του κακού δεν είναι στο ότι προσπαθούν το εργατικό δυναμικό της Ε.Ε. να αμείβεται όπως αυτών των χωρών για να γίνει ανταγωνιστική η Ε.Ε.; 
Κουβέλης: Εγώ δεν θέλω μια Ευρώπη να αναπτύσσεται με περιθωριοποιημένους πολίτες. Η εξαθλίωση των εργαζομένων καταστρέφει και την προοπτική της ουσιαστικής ανάπτυξης. 

Προέχει η χώρα να μείνει σε ευρωπαϊκή τροχιά 

- Όταν ο λαός είναι σε αυτή την κατάσταση, πώς μπορεί να δεχτεί νέες μειώσεις και περικοπές; 
Κουβέλης: Ο ελληνικός λαός στη μεγάλη του πλειονότητα έχω την εκτίμηση ότι κατανοεί πως πρέπει να υπάρξουν θυσίες για να εξασφαλιστεί το μείζον, που είναι η χώρα να παραμείνει σε τροχιά ευρωπαϊκή, να μην απομονωθεί οικονομικά και κοινωνικά, διότι η επιστροφή στη δραχμή θα σημάνει οπισθοχώρηση σε πολύ μακρινές δεκαετίες του παρελθόντος. Βεβαίως τα μέτρα έχουν πόνο, αλλά ταυτόχρονα έχουν και ελπίδα προοπτικής. 

- Τις τελευταίες εβδομάδες σημειώθηκαν πρωτοφανή επεισόδια με την εισβολή εργαζομένων στο Πεντάγωνο, διαδηλώσεις με ένα νεκρό. Βλέπετε κοινωνική έκρηξη; 
Κουβέλης: Κοινωνική έκρηξη δεν βλέπω και τούτο ανεξαρτήτως από τη βεβαιότητά μου ότι η κοινωνία είναι αναστατωμένη και ρηγματωμένη. Πέρα από αυτές τις εκδηλώσεις που είπατε, υπάρχει μεγάλη μοναξιά των Ελλήνων πολιτών. Αυτή η μοναξιά που τροφοδοτεί την απόσταση από τη συλλογική δράση κι αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο που κανένας δεν πρέπει να το υποτιμά. 

- Ο Τσίπρας καλεί τον λαό να αντισταθεί, αυτό δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα; 
Κουβέλης: Ο ελληνικός λαός έχει δικαίωμα και θα έλεγα δημοκρατική υποχρέωση να διαδηλώνει, να διαμαρτύρεται, να επιχειρεί με τη δική του παρουσία να διαφοροποιεί πολιτικές ή να διαμορφώνει συνθήκες επιβολής συγκεκριμένης πολιτικής. Αυτό είναι τελείως διαφορετικό όμως από ακραίες εκδοχές και δεν αναφέρομαι στην υπόθεση του ΣΥΡΙΖΑ. Το στοιχείο της βίας μπορεί να τροφοδοτήσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις οι οποίες θα πλήξουν την ίδια την κοινωνία, και το ίδιο το ζητούμενο που είναι να μπορέσει να σταθεί η χώρα όρθια και να πορευθεί σε άλλους δρόμους, τελείως διαφορετικούς από εκείνους που οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση. Η κρίση στην Ελλάδα βεβαίως μπορεί να έχει τους ετεροκαθορισμούς της από την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά έχει και τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία δεν προέκυψαν από παρθενογένεση, προέκυψαν ως το αποτέλεσμα μιας διαχρονικά ασκηθείσας πολιτικής στο εσωτερικό της χώρας. 

Διαπραγμάτευση, η μόνη υπεύθυνη πολιτική 

- Η πολιτική εμπεριέχει κινδύνους ή είναι η ασφάλεια της αντιπολίτευσης; 
Κουβέλης: Για κανένα δεν υπάρχει ασφάλεια. Δεν αρκεί το να λες ότι έχω την άνεση και την ασφάλεια της αντιπολίτευσης για να διατυπώνω την άποψή μου, χωρίς εκείνα τα βάρη που έχει εκ των πραγμάτων μια κυβερνητική πολιτική. Η αντιπολίτευση οφείλει να είναι υπεύθυνη και σαφής ως προς την πολιτική της πρόταση. Είμαι αντίθετος με την πολιτική που ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ, την αντιφατική πολιτική, πρέπει ή δεν πρέπει να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη, κλείνουμε το μάτι και προς τη δραχμή, αυτά δεν συνιστούν υπεύθυνη πολιτική. Καταγγελία του μνημονίου θα σήμαινε την αναχώρηση της χώρας από την Ευρωζώνη. Η διαπραγμάτευση είναι η υπεύθυνη πολιτική προκειμένου σταδιακά να απαγκιστρωθούμε από τους επαχθείς όρους, αλλά και να διαμορφώσουμε συνθήκες εξόδου από τα αδιέξοδα στα οποία έχουμε περιέλθει. 

- Το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής, που την βγάζουν τρίτο κόμμα οι δημοσκοπήσεις; 
Κουβέλης: Είναι ένα επικίνδυνο φαινόμενο, το οποίο έχει σχέση με επιλογές για εκφασισμό της κοινωνικοπολιτικής ζωής. Βεβαίως αυτό το μόρφωμα της Χρυσής Αυγής προέκυψε ως το αποτέλεσμα απουσίας μιας ολοκληρωμένης δημοκρατικής πολιτικής. Και όταν απουσιάζει η ολοκληρωμένη δημοκρατική πολιτική προκαλούνται κενά και αυτά τα κενά σπεύδουν και τα καταλαβαίνουν διάφορα κέντρα και εν προκειμένω, αυτό το μόρφωμα το οποίο αναδεικνύει ό,τι χειρότερο μπορεί να υπάρξει και κυρίως τον εκφασισμό της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Άρα η αντιμετώπιση του φαινομένου πρέπει να γίνεται σε δύο επίπεδα. Το ένα επίπεδο είναι να αφαιρέσει κανείς από τη Χρυσή Αυγή το «επιχείρημα», που είναι οι ανεπάρκειες που έχουν δημιουργηθεί, οι ελλείψεις που έχουν προκύψει, οι αδικίες που έχουν καταγραφεί, που δεν αντιμετωπίζονται με την πολιτική της Χρυσής Αυγής. Το δεύτερο, πολλές από τις πράξεις της έχουν ξεπεράσει τα όρια της νομιμότητας και εδώ η δημοκρατία πρέπει να ασκήσει τα καθήκοντά της. 

Δεν σας παρέσυρε η Ελλάδα μαζί της… 

- Θα πετύχετε 12 Νοεμβρίου, να χρησιμοποιήσω μια δική σας φράση, να περάσουμε τον κάβο με το καράβι της χώρας ταλαιπωρημένο αλλά ακέραιο; 
Κουβέλης: Πιστεύω ότι θα τον περάσουμε τον κάβο. 

- Πιστεύετε ότι θα δικαιωθείτε από την κοινή γνώμη στο άμεσο μέλλον, στο απώτερο μέλλον ή μόνο στη συνείδησή σας; 
Κουβέλης: Δεν αξιολογώ ως αποφασιστικό στοιχείο τις δημοσκοπήσεις, αλλά πρέπει να σας πω ότι όλες οι δημοσκοπήσεις μέχρι αυτή τη στιγμή δείχνουν την αντοχή της ΔΗΜΑΡ αλλά τη σχέση εμπιστοσύνης πολιτών, παρά το γεγονός ότι η ΔΗΜΑΡ στηρίζει αυτή την κυβέρνηση που προωθεί μέτρα. Αυτό για μας είναι ένα ενθαρρυντικό στοιχείο και κυρίως μας προτρέπει να συνεχίσουμε αυτή την υπεύθυνη έναντι της χώρας και της κοινωνίας πολιτική. 

- Περιμένοντάς σας έξω στα γραφεία της ΔΗΜΑΡ, τα τηλέφωνα δεν σταματούσαν, ο κόσμος διαμαρτύρεται, ζητά από σας. 
Κουβέλης: Βεβαίως, έχουμε απόλυτη συνείδηση ότι ο κόσμος περιμένει από τη ΔΗΜΑΡ να εγγυηθεί, να διαμορφώσει την πολιτική, η οποία δεν θα επιβαρύνει τα ιδιαίτερα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα αυτού του τόπου, αλλά να διαμορφώσει και πολιτικές συνθήκες προκειμένου η χώρα να πάει μπροστά. Σε αυτό το πέρασμα του κάβου ο ελληνικός λαός θέλει να μας δίνει ιδιαίτερες ευθύνες. 

- Περνώντας τον κάβο θα συμπαρασύρετε κι εμάς, διότι στην κάτω βόλτα μας τραβήξατε μαζί σας; 
Κουβέλης: Δεν σας πήρε η Ελλάδα μαζί της. 

- Είμαστε συγκοινωνούντα δοχεία. 
Κουβέλης: Στην κάτω βόλτα βρέθηκε η Ελλάδα, βρίσκεται και η Κύπρος ως το αποτέλεσμα της πολιτικής που ασκήθηκε. Μια πολιτική η οποία δεν έβλεπε μπροστά, δεν καταλάβαινε ότι ήταν αδιέξοδα τα μέτρα τα οποία στο πρόσφατο όσο και στο μακρινότερο παρελθόν είχαν ληφθεί. Κυρίως στην Ελλάδα, δεν οικοδομήθηκε ποτέ μια οικονομική πολιτική με όρους ανάπτυξης, με όρους ισονομίας, μακριά από το πελατειακό κράτος, από τα προνόμια ορισμένων ελίτ. Τροφοδοτήθηκε μέσα από την παραοικονομία, τη διαφθορά που κατέχει το 10% του ΑΕΠ της Ελλάδας. Η δε παραοικονομία ξεπερνά το 30% του ΑΕΠ. Το πρώτο βοριαδάκι της οικονομικής κρίσης που φύσηξε, γκρέμισε την οικονομία της χώρας μου που στηριζόταν σε πήλινα πόδια.